Joga dla kręgosłupa

Kilku godzinne siedzenie w pracy, za kierownicą, czy przed telewizorem, dźwiganie toreb z zakupami, podnoszenie przedmiotów - kręgosłup pracuje bez przerwy, nigdy nie ma urlopu. A do tego jest przeciążany poprzez niewłaściwą postawę, nadwagę, niewygodne buty, wysokie obcasy, itd. Dopóki jest sprawny nie zwracamy na niego uwagi. Dopiero po wystąpieniu dolegliwości i bólu zaczynamy się troszczyć o zachowanie jego zdrowia.

Kręgosłup składa się z kręgów - wyróżnia się następujące odcinki kręgosłupa: szyjny (7 kręgów), piersiowy (12 kręgów), lędźwiowy (5 kręgów), krzyżowy (5 zrośniętych kręgów) oraz ogonowy (4–5 zrośniętych kręgów). Kręgi odcinka szyjnego, piersiowego i lędźwiowego połączone są ze sobą przy pomocy krążków międzykręgowych (dysków), więzadeł i stawów. Wewnątrz kręgów znajdują się otwory, które razem tworzą kanał kręgowy, przez który przechodzi rdzeń kręgowy. Między każdą z par kręgów znajdują się otwory, przez które przechodzą odchodzące od rdzenia kręgowego naczynia nerwowe. Każdy z nerwów rozpoczyna się od dwóch korzeni: przedniego i tylnego. Tylne korzenie nerwowe przewodzą do rdzenia kręgowego informacje na temat stanu wszelkich układów i organów. Przez przednie korzenie nerwowe, motoryczne, przechodzą sygnały z ośrodkowego układu nerwowego do mięśni i innych organów. Ogółem w organizmie znajduje się 31 par korzeni nerwowych: 8 szyjnych, 12 piersiowych, 5 lędźwiowych, 5 krzyżowych i jedna w odcinku guzicznym (ogonowym). 

Jeśli kręgosłup jest słaby, skrzywiony, jeśli odstępy między kręgami są mniejsze niż być powinny, włókna nerwowe są uciskane, ich ukrwienie jest słabsze. Może to doprowadzić do ich dysfunkcji w przewodzeniu impulsów nerwowych i przekazywaniu poleceń do mięśni i narządów. Dochodzi do zakłócenia pracy układów. Zakłócenia w odcinku szyjnym powodują bóle głowy, szyi, rąk, słabe ukrwienie mózgu, zawroty głowy i obniżenie zdolności intelektualnych. Zmiany w  odcinku piersiowym bywają przyczyną bólów serca, żołądka, jelit. Zakłócenie pracy odcinka lędźwiowego to ból w pasie i nogach, pojawiają się często skurcze mięśni nóg, problemy z pęcherzem moczowym, prostatą, problemy ginekologiczne. W najbardziej obciążonych kręgach może dojść do uszkodzenia, polegającego na ucisku na włókno nerwowe, zaburzenia krążenia krwi, zmniejszenia sprężystości dysków znajdujących się między kręgami. Może nawet dojść do ich przesunięcia - tzw. zespoły korzeniowe: przepuklina i dyskopatia. Przemieszczony dysk może powodować ucisk na rdzeń kręgowy. Uciśnięcie nerwów rdzeniowych w odcinku lędźwiowym, tworzących nerw kulszowy, jest przyczyną tzw. rwy kulszowej. W takich przypadkach należy skonsultować z lekarzem lub fizjoterapeutą, a czasami niestety konieczne jest leczenie operacyjne.

Wschodni mędrcy twierdzili, że „człowiek jest na tyle młody i zdrów, na ile giętki i zdrowy jest jego kręgosłup”. Nic tak nie wzmacnia kręgosłupa jak zdrowy i aktywny tryb życia - ruch, ruch i jeszcze raz ruch.

Przy problemach z kręgosłupem należy rozważnie wybierać rodzaj sportu. Najlepiej skonsultować możliwość aktywności sportowej z lekarzem.

Niewskazane są dyscypliny, które narażają kręgosłup na wstrząsy, tj. skakanie, w tym intensywne zajęcia fitnessowe z podskokami (ze względu na ryzyko powstania lub ewentualnego pogłębienia urazów kręgosłupa), bieganie (jeśli mięśnie pleców są słabe, to obrywa się właśnie kręgosłupowi przy każdym uderzeniu stopą o podłoże), oraz ćwiczenia siłowe z dużymi ciężarami (nadmiernie obciążające plecy).
Zresztą podobnie skakać i biegać nie powinny osoby ze słabymi czy chorymi stawami kostek, kolan, barków czy bioder, oraz osoby z nadwagą lub otyłe, bo wzmaga się obciążenie kręgosłupa i stawów.

Korzystne jest pływanie (ale osoby z problemami z kręgosłupem powinny jednak ostrożnie dobierać style pływackie), jazda na rowerze (pod warunkiem że zadba się one o prawidłową postawę w trakcie jazdy i dobrą amortyzację roweru) i spacery (chodzenie z kijami jest zdrowsze dla kręgosłupa niż zwykły marsz).

Prawdziwym dobrodziejstwem dla kręgosłupa jest joga. To przede wszystkim ćwiczenia rozciągające, a właśnie takie polecane są przy schorzeniach kręgosłupa. 
Rozciągamy kręgosłup, co pozwala aby przestrzeń pomiędzy kręgami powiększała się, dzięki czemu zwiększa się ruchomość naszego kręgosłupa. Ponadto krążki międzykręgowe również mają więcej przestrzeni. Są to również ćwiczenia wzmacniające wszystkie mięśnie, uelastyczniające ścięgna, poprawiające ruchomość stawów, barków, bioder, kolan, kostek. Pozycje jogi korygują postawę, likwidują asymetrie, rozwijają poczucie równowagi, przywracają prawidłową postawę, uczą właściwego rozkładania ciężaru ciała, koordynacji, stabilności.

"Lepiej zapobiegać niż leczyć!" - więc nie czekajmy aż kręgosłup się "zepsuje" i zacznijmy się ruszać profilaktycznie :)

Dla dopełnienia tematu: Podczas menstruacji również należy unikać dużego wysiłku fizycznego - gwałtownego, wyczerpującego treningu – biegania, skakania, akrobatyki, ćwiczeń siłowych, tenisa, siatkówki, koszykówki, intensywnych czy siłowych zajęć fitnessowych w bardzo szybkim tempie i z dużą ilością podskoków, itp. Duży wysiłek fizyczny ma wpływ na działanie układu hormonalnego, często powoduje zaburzenia osi podwzgórze–przysadka–jajnik i osi podwzgórze–przysadka–nadnercza. Takie treningi mogą nasilać zespół napięcia przedmiesiączkowego, powodować silne bóle podczas miesiączki, prowadzić do zaburzeń miesiączkowania. Tak więc, podczas menstruacji polecane są zajęcia mniej wysiłkowe, a wspomagające proces oczyszczania, jak joga (w wersji uwzględniającej menstruację, bo wbrew pozorom joga jest bardzo wymagającą formą ruchu), spacer, spokojna jazda na rowerze, itp.
Oczywiście ciąża jest szczególnym stanem, w którym należy z rozwagą podejść do aktywności fizycznej i koniecznie skonsultować to z lekarzem.

/mat.: BKS Iyengar "Światło jogi"; "Biologiczne podstawy rekreacji ruchowej.Podręcznik dla instruktorów"/